Een Zweedse Eurocon
Het Zweedse fandom ontstond in de jaren vijftig van de vorige eeuw en kende zoals overal ups en downs. Vandaag zijn de fans verenigd in de overkoepelende SFSF, de ‘Skandinavisk Förening för Science Fiction’. Conventies trekken in Zweden tegenwoordig vijftig tot tweehonderd bezoekers. Sinds 1989 is er de nationale Swecon. In Stockholm is er een grote sf-winkel ‘Science Fiction-Bokhandeln’. Deze winkel ontstond uit de boekenclub van de SFSF, die door enkele fans gecommercialiseerd werd. Nu is het een goeddraaiend bedrijf met vestigingen in Stockholm, Göteborg en Malmö. Het belangrijkste sciencefictiontijdschrift in het Zweeds is het ‘Jules Verne Magasinet’, dat in de jaren veertig van vorige eeuw voor het eerst verscheen. Het blad verdween, maar werd later nieuw leven ingeblazen door schrijver Sam Lundwall (ooit nog te gast op een van onze Beneluxcons).
Tijdens de Eurocon 2009 in Fiuggi kreeg Stockholm de Eurocon toegewezen. Zevenhonderdvijftig fans reisden tijdens het weekend van 18 juni 2011 vanuit heel Europa naar Zweden om er de drieëndertigste Eurocon bij te wonen. Enkelen kwamen van nog verder naar de Zweedse hoofdstad: er was zelfs een Nieuw-Zeelander aanwezig. Twee auteurs, een criticus en een superfan waren eregast: de Amerikaanse Elizabeth Bear (‘Hammered’); Ian McDonald uit Noord-Ierland (‘Desolation Road’, ‘River Of Gods’, ‘Brasyl’); criticus John-Henri Holmberg en Jukka Halme als fan GoH. John-Henri Holmberg gaf op zijn twaalfde zijn eerste fanzine uit. Hij werkt als editor, uitgever en vertaler. Sinds kort wordt hij plots in heel de wereld uitgenodigd, want hij was bevriend met journalist en thrillerauteur Stieg Larsson (‘Millennium’), die ook in het Zweedse fandom zat. Over het fandom schreef John-Henri Holmberg in een mail: “Mocht ik morgen wakker worden en opnieuw vijftien of twintig jaar zijn, zou ik heel wat dingen anders doen, maar mijn engagement in het fandom wens ik te bewaren”.
We waren met drie Vlamingen: Peter De Weerdt, die aan zijn allereerste Eurocon toe was (hij heeft wel al tal van Wereldcons bezocht, maar telt voor deze gelegenheid de Wereldcons in Glasgow niet als Eurocon), Frank Roger en ik. Dit was mijn eerste Eurocon zonder Alain le Bussy. Twintig jaar geleden ontmoette ik Alain voor het eerst op de Eurocon in Krakau. Hij vertegenwoordigde al die jaren België in de ‘European SF Society’. Vorig jaar overleed Alain.
Tijdens de Eurocon leerden we nog “een nieuwe Limburger” kennen: Ernst-Edelhard Manski. De Duitser woont in Hasselt en spreekt Nederlands. Uit Nederland waren Jan van ’t Ent en Larry van der Putte gekomen. En dan waren er natuurlijk de oude, trouwe fans zoals Jim Walker, Martin Hoare en Bridget Wilkinson die ik allen van de Eurocon in Krakau ken of Roberto Quaglia die ik al in 1990 op Parcon in Bratislava ontmoette.
Donderdag 17 juni: ontmoeting in de pub
Ik had al een dag eerder met Frank Roger in Stockholm afgesproken. Woensdagavond maakten we een wandeling door de oude stad. Donderdag was er meer tijd voor wat sightseeing. We namen een bootje dat ons ondermeer naar het Vasamuseum bracht. Dit zou het belangrijkste museum van Stockholm moeten zijn met jaarlijks een miljoen bezoekers! Hier ligt een schip, de Vasa, uit de zeventiende eeuw. Op zijn maidentrip zonk het schip na amper vijftien minuten varen. De constructie was niet voorzien op het gewicht van de extra kanonnen, die de koning liet installeren. In de jaren zestig werd het wrak gelicht en startte de restauratie.
’s Avonds was er kennismaking met het Europese fandom in de pub ‘Monks Café’. Het werd een overrompeling. Tot afgrijnzen van de obers stonden we tot op de straat. Honderd tot honderdvijftig fans daagden op. Het café bleek gespecialiseerd te zijn in Belgische bieren, weliswaar tegen Zweedse prijzen.
Vrijdag 18 juni: eerste conventiedag
De eerste conventiedag startte met een bezoek aan het ‘Technische Museum’, waar de tentoonstelling ‘A Human Adventure’ over vijftig jaar ruimtevaart van de NASA loopt. Nu speel ik een beetje vals, want ik heb de tentoonstelling pas de maandag na de Eurocon bezocht. Wij stonden vrijdagmorgen immers aan de deuren van het congrescentrum, terwijl het museum een stuk buiten het stadscentrum ligt. Gelukkig bleef ik nog een dagje langer zodat ik mijn schade kon inhalen. En het loonde de moeite. Bovendien liep ik binnen in het ‘Etnografische Museum’ tegenover het ‘Technische Museum’. Hier zag ik de tijdelijke tentoonstelling over Voodoo. De beelden zouden niet slecht gestaan hebben op een tentoonstelling op een conventie. Jammer genoeg mocht ik geen foto’s nemen.
Om 15u werd de conventie officieel geopend. Voorzitster Carolina Gómez Lagerlöf stelde de eregasten voor. Het programma liep in vier parallelle sessies. Als eerste programmapunt, al om 13u, hoorde ik Tanja Tynjälä uit Peru over SF in Latijns-Amerika. Haar familienaam komt van haar Finse man. Het volgende debat besprak SF in het voormalige Oostblok. Later op de dag volgde ik nog ‘Is het modernisme in SF dood?’ en ‘Het Fantastische in de Kunst’ met schilderijen van Jeroen Bosch, Goya, Piranese en vele anderen.
Zowel ’s middags als ’s avonds was er geen onderbreking voorzien. Bovendien moesten we terug de stad in om een degelijk restaurant te vinden. Zo miste ik het debat over Wereldconventies, dat door Peter De Weerdt gemodereerd werd. Na het avondeten keerde ik nog terug om enkele kortfilms te zien. Dit waren films die eerder op het SF Filmfestival van Londen vertoond werden.
Het Zweedse fandom ontstond in de jaren vijftig van de vorige eeuw en kende zoals overal ups en downs. Vandaag zijn de fans verenigd in de overkoepelende SFSF, de ‘Skandinavisk Förening för Science Fiction’. Conventies trekken in Zweden tegenwoordig vijftig tot tweehonderd bezoekers. Sinds 1989 is er de nationale Swecon. In Stockholm is er een grote sf-winkel ‘Science Fiction-Bokhandeln’. Deze winkel ontstond uit de boekenclub van de SFSF, die door enkele fans gecommercialiseerd werd. Nu is het een goeddraaiend bedrijf met vestigingen in Stockholm, Göteborg en Malmö. Het belangrijkste sciencefictiontijdschrift in het Zweeds is het ‘Jules Verne Magasinet’, dat in de jaren veertig van vorige eeuw voor het eerst verscheen. Het blad verdween, maar werd later nieuw leven ingeblazen door schrijver Sam Lundwall (ooit nog te gast op een van onze Beneluxcons).
Tijdens de Eurocon 2009 in Fiuggi kreeg Stockholm de Eurocon toegewezen. Zevenhonderdvijftig fans reisden tijdens het weekend van 18 juni 2011 vanuit heel Europa naar Zweden om er de drieëndertigste Eurocon bij te wonen. Enkelen kwamen van nog verder naar de Zweedse hoofdstad: er was zelfs een Nieuw-Zeelander aanwezig. Twee auteurs, een criticus en een superfan waren eregast: de Amerikaanse Elizabeth Bear (‘Hammered’); Ian McDonald uit Noord-Ierland (‘Desolation Road’, ‘River Of Gods’, ‘Brasyl’); criticus John-Henri Holmberg en Jukka Halme als fan GoH. John-Henri Holmberg gaf op zijn twaalfde zijn eerste fanzine uit. Hij werkt als editor, uitgever en vertaler. Sinds kort wordt hij plots in heel de wereld uitgenodigd, want hij was bevriend met journalist en thrillerauteur Stieg Larsson (‘Millennium’), die ook in het Zweedse fandom zat. Over het fandom schreef John-Henri Holmberg in een mail: “Mocht ik morgen wakker worden en opnieuw vijftien of twintig jaar zijn, zou ik heel wat dingen anders doen, maar mijn engagement in het fandom wens ik te bewaren”.
We waren met drie Vlamingen: Peter De Weerdt, die aan zijn allereerste Eurocon toe was (hij heeft wel al tal van Wereldcons bezocht, maar telt voor deze gelegenheid de Wereldcons in Glasgow niet als Eurocon), Frank Roger en ik. Dit was mijn eerste Eurocon zonder Alain le Bussy. Twintig jaar geleden ontmoette ik Alain voor het eerst op de Eurocon in Krakau. Hij vertegenwoordigde al die jaren België in de ‘European SF Society’. Vorig jaar overleed Alain.
Tijdens de Eurocon leerden we nog “een nieuwe Limburger” kennen: Ernst-Edelhard Manski. De Duitser woont in Hasselt en spreekt Nederlands. Uit Nederland waren Jan van ’t Ent en Larry van der Putte gekomen. En dan waren er natuurlijk de oude, trouwe fans zoals Jim Walker, Martin Hoare en Bridget Wilkinson die ik allen van de Eurocon in Krakau ken of Roberto Quaglia die ik al in 1990 op Parcon in Bratislava ontmoette.
Donderdag 17 juni: ontmoeting in de pub
Ik had al een dag eerder met Frank Roger in Stockholm afgesproken. Woensdagavond maakten we een wandeling door de oude stad. Donderdag was er meer tijd voor wat sightseeing. We namen een bootje dat ons ondermeer naar het Vasamuseum bracht. Dit zou het belangrijkste museum van Stockholm moeten zijn met jaarlijks een miljoen bezoekers! Hier ligt een schip, de Vasa, uit de zeventiende eeuw. Op zijn maidentrip zonk het schip na amper vijftien minuten varen. De constructie was niet voorzien op het gewicht van de extra kanonnen, die de koning liet installeren. In de jaren zestig werd het wrak gelicht en startte de restauratie.
’s Avonds was er kennismaking met het Europese fandom in de pub ‘Monks Café’. Het werd een overrompeling. Tot afgrijnzen van de obers stonden we tot op de straat. Honderd tot honderdvijftig fans daagden op. Het café bleek gespecialiseerd te zijn in Belgische bieren, weliswaar tegen Zweedse prijzen.
Vrijdag 18 juni: eerste conventiedag
De eerste conventiedag startte met een bezoek aan het ‘Technische Museum’, waar de tentoonstelling ‘A Human Adventure’ over vijftig jaar ruimtevaart van de NASA loopt. Nu speel ik een beetje vals, want ik heb de tentoonstelling pas de maandag na de Eurocon bezocht. Wij stonden vrijdagmorgen immers aan de deuren van het congrescentrum, terwijl het museum een stuk buiten het stadscentrum ligt. Gelukkig bleef ik nog een dagje langer zodat ik mijn schade kon inhalen. En het loonde de moeite. Bovendien liep ik binnen in het ‘Etnografische Museum’ tegenover het ‘Technische Museum’. Hier zag ik de tijdelijke tentoonstelling over Voodoo. De beelden zouden niet slecht gestaan hebben op een tentoonstelling op een conventie. Jammer genoeg mocht ik geen foto’s nemen.
Om 15u werd de conventie officieel geopend. Voorzitster Carolina Gómez Lagerlöf stelde de eregasten voor. Het programma liep in vier parallelle sessies. Als eerste programmapunt, al om 13u, hoorde ik Tanja Tynjälä uit Peru over SF in Latijns-Amerika. Haar familienaam komt van haar Finse man. Het volgende debat besprak SF in het voormalige Oostblok. Later op de dag volgde ik nog ‘Is het modernisme in SF dood?’ en ‘Het Fantastische in de Kunst’ met schilderijen van Jeroen Bosch, Goya, Piranese en vele anderen.
Zowel ’s middags als ’s avonds was er geen onderbreking voorzien. Bovendien moesten we terug de stad in om een degelijk restaurant te vinden. Zo miste ik het debat over Wereldconventies, dat door Peter De Weerdt gemodereerd werd. Na het avondeten keerde ik nog terug om enkele kortfilms te zien. Dit waren films die eerder op het SF Filmfestival van Londen vertoond werden.
Zaterdag 19 juni: tweede conventiedag
’s Morgens nam ik even sabbat om het ‘Historische Museum’ te bezoeken. Hier worden drie thema’s behandeld: de Zweedse geschiedenis, de prehistorie - die heel mooi in scène wordt gezet - en dan de Vikings met ondermeer een collectie runenstenen. Dan moest ik me haasten om Carlos Suchowolski te horen. Enkele schrijvers lazen op de conventie een kortverhaal voor. Carlos woont in Madrid, maar is afkomstig uit Argentinië. Hij koos voor ‘If Time Played Tricks’, een verhaal dat ooit in vertaling in Cerberus stond. Jim Walker las de twee pagina’s voor. Zo bleef er nog tijd over voor een tweede kortverhaal. Carlos vertelde dan maar een ander van zijn tijdverhalen. Een man reist honderd jaar in de tijd. Hij ontdekt dat iedereen naar de toekomst reist met alle gevolgen vandien… De Spanjaard beloofde me enkele handpalmverhalen op te sturen voor Cerberus. In de namiddag werden de Eurocon Awards door de ESFS uitgereikt. De ‘Prijs voor Beste Europese Auteur’ gaat naar Alastair Reynolds en de ‘Prijs voor de Beste Europese Kunstenaar’ is voor David Hardy. Binnen de ESFS bestaat een discussie over hoe het met de Eurocons en de Europese prijzen verder moet, zo bleek op het panelgesprek ‘De Toekomst van de Eurocon’. De panelleden keken een beetje teveel naar het verleden en kwamen niet veel verder dan vergelijkingen maken met de zoveel grotere Wereldconventies. Zaterdagavond betekent partytime. De Kroaten van Eurocon 2012, de Amerikanen van Chicon, de Oekraïners met een Euroconbid 2013 sloegen de handen in elkaar en nodigden iedereen uit op een gezamenlijke fuif. Bijgevolg kregen we heel wat wodka te proeven. ’s Anderendaags kreeg Kiev effectief de Eurocon 2013 toegewezen. Zij waren de enige kandidaat. Dus niet, zoals je misschien denkt, dankzij de party. Zondag 20 juni: derde conventiedag Op de sluitingsceremonie werd de vlag van de ESFS doorgegeven aan de delegatie uit Kroatië. Volgend jaar in april vindt de Eurocon in Zagreb plaats. Als eregasten worden Tim Powers en Darko Macan uitgenodigd. De Kroaten beweren dat hun jaarlijkse ‘SFeraKon’ gemiddeld duizend bezoekers lokt. De penningmeester had echter slecht nieuws: mocht het einde der tijden eerder plaatsvinden (2012!) krijgen we ons geld niet terug… Het programma in Stockholm liep na de sluiting toch nog twee uurtjes door. Ik eindigde met een populairwetenschappelijke lezing van fysicus Anna Davour over “donkere materie”. Grote conventies worden afgesloten met de ‘Dead Dog Party’. Opnieuw was er gekozen voor een Belgische bar: ‘Belgobaren’. Op de kaart stond een enorme keur aan Belgische bieren – Peter telde maar liefst driehonderd verschillende Belgische bieren op de kaart. Natuurlijk weer aan Zweedse prijzen. We namen afscheid van de internationale bezoekers met het vaste voornemen elkaar weer te zien in Zagreb op de Eurocon 2012. |
EUROCON 2011
17 – 19 juni 2011 Stockholm, Zweden www.eurocon2011.se EUROCON 2012 26 – 29 april 2012 Zagreb, Kroatië Inkom: 30 euro www.zagreb-eurocon2012.com EUROCON 2013 Kiev, Oekraïne www.eurocon2011.se Meer info: www.fandom.se www.sfbok.se Frank Beckers |