KNOWING
Sfeer en suspense in een Hollywoodfilm, het bestaat
In het jaar 1959 had een Amerikaanse basisschool het idee om hun leerlingen een tekening te laten maken over hoe zij de toekomst zagen 50 jaar later. Al die tekeningen werden dan in een cilinder in de grond gestoken, om die in 2009 terug boven te halen. Een van de tekeningen komt terecht bij het jongetje Caleb, die sinds een tijdje moederloos is. Zijn vader John (Nicolas Cage) is een professor aan het Massachusetts Institute of Technology die het verlies nog steeds niet verwerkt heeft. Calebs tekening is destijds gemaakt door de vreemde Lucinda, die allerlei stemmen hoort en het papier vol met cijfers heeft gekrabbeld. John ontdekt dat het meisje alle rampen in de afgelopen 50 jaren heeft voorspeld, met het exacte aantal doden, het juiste tijdstip en de juiste plaats. Helaas klinkt deze ontdekking zodanig ongeloofwaardig dat niemand er geloof aan hecht. En om het nog erger te maken: het einde van de wereld is volgens de voorspelling heel erg dichtbij... De plot lijkt behoorlijk formulair, maar gelukkig is er nog Alex Proyas, de regisseur die we nog kennen van ‘The Crow’ en ‘Dark City’. Hij heeft al bewezen om genrefilms naar een hoger niveau te kunnen tillen, en naast de vele actie ook nog filosofische bespiegelingen in zijn films te weven, zoals dat ook in zijn laatste, ‘I Robot’, nog het geval was. Zo ook in deze ‘Knowing’, die zich onderhuids afvraagt of gebeurtenissen louter toevallig zijn, of juist een eerder vastliggend stramien volgen. Daarnaast neemt hij meer dan gewoonlijk de tijd om zijn personages te schetsen, zodat ze veel levendiger worden. Wanneer John getuige is van een vliegtuigcrash, is hij niet de superheld die meteen overgaat tot de orde van de dag. Neen, hij komt in shock thuis en is zwaar onder de indruk van wat hij gezien heeft, wat iedereen in die situatie zou zijn. Proyas is ook meester in het opbouwen van spanning en hij heeft goed gekeken naar de films van bijvoorbeeld M. Night Shyamalan. Wie zijn toch die vreemde mannen die Johns gezin op een afstand in gaten houden? En wanneer ze alsnog inbreken, is het nagelbijten geblazen. Terloops gezegd: die bleke albino’s zijn een herneming van The Strangers, die we nog kennen uit ‘Dark City’. ‘Knowing’ kent heel veel sfeer en suspense, en wanneer er dan toch actie losbarst (of surrealistische nachtmerries) dan trekt Proyas alle registers open en krijgen we een enorm beklijvende beeldenstorm over ons heen. Hij is niet te beroerd om de gruwel ongecensureerd op het scherm te smijten: wanneer een tram aan volle snelheid ontspoort: zien we talloze pendelaars verpletterd worden. Hij is een van de weinige regisseurs die de mogelijkheden van digitale effecten op die manier gebruikt, en als publiek wordt je er wat ongemakkelijk onder. Het zorgt er wel voor dat deze film blijft hangen. Gedurende de hele film heb je het gevoel dat dit een van de beste films van het jaar zal worden, een bizarre mix van SF, bovennatuurlijke fenomenen, psychologisch drama en een apocalyptische actiethriller ineen, tot Proyas op het einde spectaculair de bocht uitgaat met een nieuwe wending. Het zeer emotionele en prekerige einde slaat als een tang op een varken, hoewel hij veel moeite doet om een afgezaagd gegeven toch nog origineel vorm te geven (en daar ook wel in slaagt). Maar helaas krijgen we ook nog een moraal om de oren geslagen. Een goede film stelt veel vragen, maar laat het aan de kijker over om zijn eigen mening te vormen. Hier niet: het spanningsveld tussen chaos en determinatie waartussen de film continu schippert, wordt plots beslecht in het voordeel van de determinatie. Alle gebeurtenissen, hoe rampzalig ook, hebben volgens de makers allemaal zin, in religieus opzicht dan nog wel. Johns ‘bekering’ net voor het einde van de wereld heeft iets behoorlijk pathetisch en klopt ook psychologisch niet met wat we allemaal voordien zagen. Maar ik kan mij voorstellen dat dit einde bij bepaalde christelijk-fundamentalistische groeperingen op gejuich zal worden onthaald. Conclusie: ‘Knowing’ is een aanrader en Alex Proyas blijft een interessante regisseur, maar de laatste twintig minuten sla je best over. Gert Van den Berghe *** TECHNISCHE FICHE Regie: Alex Proyas Scenario: Ryne Douglas Pearson, Alex Proyas Producer: Todd Black, Jason Blumenthal, Steve Tisch Muziek: Marco Beltrami Cinematografie: Simon Duggan Editor: Richard Learoyd ARTISTIEKE FICHE Nicolas Cage Rose Byrne Chandler Canterbury e.v.a. |